به گزارش خبرنگار اجتماعی ایرنا، رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدارهای مختلف با رییس و مسوولان قوه قضاییه، درباره باید و نبایدهای دستگاه قضایی و تكالیف اساسی این قوه نكات مهمی را متذكر شده اند كه ذیلا به مرور آن می‌پردازیم:

*** لزوم اصلاحات دائمی در قوه قضائیه (سال 80)

'همه دستگاه ها وظیفه دارند به قوه قضاییه كمك كنند، مجلس و دولت وظیفه دارند كمك كنند، مشكلات مالی و پولی و برنامه یی امثال اینها - كه جناب آقای هاشمی اشاره فرمودند - مشكلات مهمی است، یقینا باید همه دستگاه ها كمك كنند، بنده هم بلاشك سفارش خواهم كرد'.

'اگر ادعا كنیم كه امروز قوه قضاییه ما در حد نصاب است، ادعای درستی نكرده ایم، قوه قضاییه به طور مداوم باید در خود اصلاحات كند، مشكلات را برطرف كند، راه ها را هموار كند، عناصر را توجیه كند و تخلفات را كم نماید'.

*** مراقبت از نفوذ پولداران در دستگاه قضایی (سال 81)

'البته دستگاه قضایی محتاج تعامل با دستگاه های دیگر - با قوه مجریه و قوه مقننه - است. همچنانكه ما قوه مجریه و قوه مقننه را به همكاری با دستگاه قضایی و كمك به رفع نیازهای آن توصیه می‏كنیم، قوه قضاییه را هم به همكاری و همراهی با آن دو قوه توصیه می‏كنیم. این غیر از این است كه كسی تحت تأثیر دیگری قرار گیرد؛ بلكه باید سیاست ها و همبستگی كلی نظام را در اركان و بخش های كلان خود همواره مورد توجه قرار دهند.'

'یك نكته بسیار مهم دیگر این است كه از نفوذ پول و پولدار در داخل قوه قضاییه باید به‏شدت برحذر باشید و پرهیز كنید. یكی از خطرات بسیار بزرگ این است. در دنیا ثابت شده است كه زورِ پول از خیلی چیزهای دیگر بیشتر است. امروز خیلی از هدف های صهیونیستی در دنیا با قدرت پول اعمال می‏شود. یكی از بزرگترین خطرات حكومتهایی كه معتقد به مبنایی هستند، این است كه صاحبان پول بتوانند در اركان حكومت اعمال نفوذ كنند. اینها همه چیز را خراب می‏كنند.'

'بنده معتقد به خبررسانی و اطّلاع‏رسانی‏ام؛ مكرر هم به رئیس محترم قوه و دوستان دیگر در این زمینه عرض كرده‏ام باید افكار عمومی را مطلع كرد و اطلاع رسانیِ صحیح و درست انجام داد؛ لیكن اطلاع‏ رسانیِ بهنگام، بجا و به شكل متین و صحیح.'

*** دستگاه قضایی نیازمند دو ركن اقتدار و اعتماد است (سال 82)

'تبیین حقیقت و اطلاع ‏رسانی به افكار عمومی مهم است؛ این را هم نباید فراموش كرد. نباید مردم را در ابهام باقی گذاشت.بنابراین اقدام بكنیم، اما حقیقت را هم برای مردم تبیین نماییم. بدون تبیین حقیقت، افكار عمومی در ظلمت و فضای غبارآلود باقی خواهد ماند و دشمن سوءاستفاده خواهد كرد.'

'نظام اسلامی و هر نظامی به قوه قضاییه‏ای نیاز دارد كه هم مقتدر و هم مورد اعتماد باشد؛ این دو ركن در كنار هم لازم است. هر دادگاهی در هر نقطه‏ای كه مرجع جمعی از مردم است - ولو جمع كوچكی - باید به نحوی عمل كند كه دلگرمی و اعتماد مردم را به خود جلب كند؛ یعنی همه مطمئن شوند كه این هسته قضایی كه در این‏جا مستقر است، بر طبق قانون و عدل حكم خواهد كرد.'

'نكته ای را عرض می‏كنم كه از تخلف قضایی حتی در گوشه‏ای از كشور هم نباید اغماض و صرف ‏نظر كرد؛ چون بدنه متصل به مردم، همین بخش های منتشر در سرتاسر كشور هستند؛ مردم با اینها تماس دارند و نزدیكند. قضاوت درباره آنها، تعمیم پیدا می‏كند به قضاوت در كل قوه قضاییه. گاهی می‏بینید یك قاضی یا یك كارمند قضایی در نقطه‏ای از كشور خدای نكرده به نحوی عمل می‏كند كه نظر جمعی از مردم را نسبت به كل قوه قضاییه برمی‏گرداند و همه این زحمات و خدمات و تلاشهایی را كه این‏قدر هم قیمت دارد، به‏كلی از بین می‏برد.'

*** عدالت در زندگی مردم ملموس شود (سال 83)

' اگر شما به ذهنیت عامه‏ مردم و به ذهنیت اسلامی نگاه كنید، می‏بینید كه توقع از قوه قضاییه این است كه عدالت در زندگی مردم ملموس شود؛ عدالت را حس كنند و این عمومیت پیدا كند - همین‏طور كه من یك وقتی به شما عرض كردم - طوری شود كه هر كس كه مورد ستمی كوچك یا بزرگ قرار گرفت، فروغ امیدی در دل او باشد كه حالا می‏روم به قوه‏ قضاییه مراجعه می‏كنم و داد خود را می‏ستانم؛ این باید عمومی شود؛ ما هنوز به این‏جا نرسیده‏ایم.'

'درباره‏ محكومان باید گفت كه ما نباید خیال كنیم كه عدالت درباره‏ كسی كه محكوم به زندان شده، این است كه او را به زندان بیندازیم و سر موعد هم آزادش كنیم. این، فقط بخشی از عدالت است. بخش دیگر این است كه زندان برای او جایی نباشد كه او را فاسد یا فاسدتر كند یا شخصیت او را از بین ببرد یا خانواده‏ او را بیچاره كند.'

*** باید خروجی قوه قضاییه، احساس آرامش و امنیت برای مردم باشد (سال 84)

'قوه‏ قضاییه یكی از آن مراكزی است كه مردم بشدت برای استقرار عدالت به آن چشم دارند. آنچه انجام گرفته است، ارزشمند - برنامه‏هایی كه بیان شده است؛ و امروز هم فرمودند - و باارزش است؛ اما اینها باید در مقام عمل خودش را نشان بدهد؛ باید خروجی و نتیجه قوه قضاییه، احساس آرامش و امنیت برای مردم باشد.'

'من به رییس محترم قوه عرض كردم كه فاصله بین بعضی از آرای دادگاه‏های بدوی یا تجدیدنظر قبل از رفتن به دیوان عالی كشور و آرایی كه نسبت به همین پرونده بعد از نقض در دیوان عالی كشور است، فاصله عجیبی است؛ گاهی بین این، دو تا رأی هست! دو دادگاه كه هر دو وابسته به یك دستگاه هستند؛ یكی شدیدترین حكم را داده و مجازات را معین كرده است، یكی تبرئه كرده! فاصله‏ اینها خیلی زیاد است. این، ناشی از چیست؟ كی‏ در این بین اشتباه كرده؟ آن هم اشتباهی به این فاحشی. بالأخره بعد از آن كه حكم نقض شد، ممكن است مقداری بالا پایین برود، اما این كه این مقدار فاصله باشد، این نشانه‏ این است كه ما احتیاج داریم به گستردن دانش قضایی در همه‏ سطوح.'

'نكته دیگر، التزام به قانون است. قوه قضاییه بایستی از نظارت قانون استقبال كند. قانون، یكی از ابزار نظارت است. خودِ قانون یك عامل نهاده شده‏ در داخل قوه‏ قضاییه است كه برای نظارت بر قوه‏ قضاییه، عامل بسیار مهم و مؤثری است. معیار، قانون باشد و قوانین نقض نشود؛ تخصیص نخورد؛ تقیید نخورد؛ از گستره‏ قانون به دلایل گوناگون چیزی حذف نشود. به هر حال، قوه‏ قضاییه باید هر گونه نظارتی را استقبال كند.'

*** برخورد با مفسد اقتصادی موجب امنیت اقتصادی است (سال 86)

'بعضی خیال می كنند - یا این‏جور وانمود می كنند كه خیال كرده‏اند - كه برخورد با مفاسد اقتصادی، مخل امنیت اقتصادی است. این عكس قضیه است؛ این درست نقطه مقابل حقیقت است. برخورد با مفسد اقتصادی موجب امنیت اقتصادی است برای غیرمفسد. غیرمفسد كیست؟ اكثریت مردم. مفسد اقتصادی تعداد معدودی هستند؛ سوءاستفاده‏چیها. با اینها برخوردِ سخت بشود تا اكثر مردم، اكثر فعالان صحنه اجتماع كه در امر اقتصادی كار میكنند، احساس كنند دارای امنیتند و راه صحیح آن راهی است كه آنها پیش گرفته‏اند.'

'در جامعه‏ اسلامی، حیثیت افراد نباید مورد تلاعب دست افرادی قرار بگیرد كه هیچ احساس مسوولیتی نمی كنند. دستگاهها باید برخورد كنند. آبروی افراد را بردن، اتهام به افراد وارد كردن، اشخاص را بدون دلیل - از مسئول و غیرمسوول - زیر سووال بردن، درباره آنها شایعه ایجاد كردن، چیزی است بر خلاف احكام اسلامی؛ بر خلاف شرع اسلامی است؛ بر خلاف رویه‏ اسلامی است. فرض بفرمایید به یك نفر تهمت سوءاستفاده مالی بزنند، كه تا او بیاید ثابت بكند چنین چیزی نبوده، زمان زیادی صرف خواهد شد. این چیزها؛ امنیت حیثیتی در جامعه‏ اسلامی، امنیت آبروئی، مساله مهمی است و باید به آن توجه بشود. قوه‏ قضاییه در این زمینه و در استقرار این امنیت نقش دارد.'

'این هماهنگی بین قوای سه‏گانه، نعمت بزرگی است؛ آسان هم به دست نیامد. بعضی ها دوست داشتند - شاید حالا هم دوست داشته باشند - كه دائم بین قوای مملكت درگیری و ستیزه و چالش باشد. امروز بحمدالله انسجام هست؛ همراهی هست. البته این مانع از این نمی شود كه قوا هركدام به وظایف خودشان عمل كنند. قوه‏ قضاییه در جنب قوه مجریه و قوه مقننه به وظایف خودش قاطع عمل بكند. قوه مقننه در جنب قوه قضاییه و قوه‏ مجریه به وظایف خودش قاطع عمل كند. همه به وظایف خودشان عمل كنند؛ اما با هم همدل باشند و همكاری كنند.'

'این، فرصت بسیار بزرگی است. از این فرصت مسوولان محترم قوه، مدیران باارزش قوه‏ قضاییه، حداكثر استفاده را انشاء الله بكنند، تا ما بتوانیم این نمونه‏ قضای اسلامی - نه فقط دادگاه اسلامی را، بلكه مجموعه‏ دستگاه قضای اسلامی را كه شامل دادگاهها و دادسراها و سازمانهای وابسته و حبس و غیره است، بر طبق نظر اسلام كه فعلاً در قانون اساسی ما و قوانین ما متبلور و متجسم است - را ان‏شاء الله شسته، رفته و ملموس، در زندگی مردم قرار بدهیم.'

***همه باید احساس كنند با مراجعه‏ به قوه قضاییه به حق‌شان می رسند ( سال 87)

'غایت مطلوب برای قوه قضاییه در عرصه عملی این است كه وضع قوه قضاییه به آنجا برسد كه هر كسی در كشور، در جامعه‏ اسلامی احساس كرد كه كسی میخواهد به او ظلم كند یا كسی به او ظلمی كرده است، تعدی‏ای كرده است، دلخوش باشد به اینكه به قوه قضاییه مراجعه می كنم و مشكل را برطرف می كنم. این احساس باید در مردم به وجود بیاید. همه احساس كنند كه با مراجعه‏ به قوه قضاییه به حق خودشان میرسند. این حالت باید در جامعه‏ اسلامی به وجود بیاید.'

'ما ارزیابی كنیم، ببینیم در تحقق سیاستهای كلی چقدر پیشرفت داشتیم. این آن كاری است كه در قوه‏ قضاییه باید انجام بگیرد. ما سیاست های خوبی، سیاست های كلی مناسبی برای قوه‏ قضاییه تصویب كردیم كه عمدتا پیشنهادهای خود قوه‏ قضاییه بود و برای مشورت به مجمع تشخیص مصلحت فرستاده شد و بعد هم ابلاغ و اعلام شد؛ سیاست های خیلی خوبی است. ما دائم باید رصد كنیم، ببینیم این سیاست ها چقدر تحقق پیدا كرده است؛ این معیار و شاخص حركت است. ببینیم از این سیاست های كلی كه اهداف مقطعیِ قوه قضاییه است، چه مقدار تحقق پیدا كرده است؟ ما كجا قرار داریم؟ این ارزیابی و تقویم درستِ حركت به ما كمك می كند.'

'بنده در پرونده‏های مفاسد اقتصادی معتقد به جنجال و هیاهو نیستم، لیكن معتقد به سرعت و قاطعیت در كار هستم. سرعت غیر از عجله است؛ سرعت عمل با شتابزدگی و عجله تفاوت می كند. این پرونده‏هایی كه مورد توجه مردم است - كه من حالا اشاره‏ای در اهمیت این مساله عرض خواهم كرد - بالخصوص و در عموم پرونده‏ها، مساله‏ اطاله دادرسی بایستی مورد توجه قرار بگیرد. البته در گزارشهائی كه داده شده، خوشبختانه این هم هست كه از طول مدت گردش‏كارِ پرونده مقداری كم شده است، لیكن این با آنچه كه «باید» مقایسه شود، نه با آنچه كه 'بوده'، تا ببینیم ما در كجا هستیم و چقدرِ دیگر باید كار كنیم تا بتوانیم به آن نقطه‏ی مطلوب برسیم.'

'احكام دادگاههای بدوی - چه در دادگاههای تجدید نظر، چه در دیوان عالی - نقض شدنش باید به حداقل برسد؛ یعنی اتقان احكام جوری باشد كه این احكام كمتر قابل نقض باشد. اگر ما دیدیم درصد غیر قابل قبولی از این احكام نقض می شود، باید بدانیم اینجا نقطه‏ اشكال است. این هم جزو اولویت هاست.'

'نكته‏ دیگر، مساله‏ حل مشكلات زندانهاست. خیلی مساله را باید جدی گرفت. البته سیاست حبس‏زدایی - كه جزو سیاست های رییس محترم قوه بوده است و جزو این كارهایی است كه تصمیم‏گیری شده و اقدام شده است - بسیار كار خوبی است؛ لیكن به هر حال وجود حبس و وجود زندان یك واقعیتی است. بایستی مدیریت ما در امر زندان جوری باشد كه زندان به معنای واقعی كلمه آموزشگاه نیكی‏ها شود. اینها را باید جزو كارهای بزرگ شمرد؛ جزو مسایل مهم به حساب آورد. اینها چیزهایی است كه به خود قوه‏ قضاییه ارتباط پیدا می كند. مدیریت های مربوطه بایستی حداكثر تلاش را برای این مساله بكنند. البته در زمینه كم كردن تعداد زندانی‏ها با عفو و مرخصی، كه این هم مباحث طولانی‏ای دارد، ما، موضوع را با مسوولین محترم قوه و با رییس محترم قوه در میان گذاشتیم، میگذاریم، بحث میشود؛ به هر حال بایست برای این كارها راه علاج حقیقی پیدا كرد. این جزو آن اولویت هایی است كه در زمینه ارتقا قوه قضاییه به نظر رسید و گفته شد.'

'مفاسد اقتصادی در جامعه سرمایه‏گذاری‏های درست و سالم را معوق می كند. بنده در آن نامه‏ای كه در سال 1380 - همین اردیبهشت كه گذشت، هفت سال از آن نامه می گذرد - خطاب به رؤسای محترم سه قوه نوشتم، این موارد را شرح دادم؛ مفاسد اقتصادی مانع فعالیت اقتصادی سالم است، نومید كننده‏ عناصر مؤمنی است كه می خواهند فعالیت اقتصادیِ خوب داشته باشند، یك بلاست، یك بیماری عظیم است؛ مثل وبائی كه در جامعه می‏آید، مثل بیماری‏های واگیری است كه تا می‏آید، همه دستگاهها - قوه‏ مجریه، قوه‏ مقننه، قوه‏ قضاییه - به حركت می‏افتند كه جلویش را بگیرند.'

'پیشگیری از وقوع مفسده هم به عهده‏ قوه قضاییه است. به قانون اساسی مراجعه كنید، ملاحظه كنید، یكی از وظایف قوه‏ قضاییه در قانون اساسی همین پیشگیری است. خوب، پیشگیری ابزارهای لازم خودش را دارد، دستگاههای متناسب خودش را دارد. پیشگیری با استفاده‏ از ضابطین قضایی هم احیانا خواهد بود؛ از جمله دستگاههای امنیتی، از جمله دستگاههای اطلاعاتی. از همه‏ اینها باید در پیشگیری استفاده شود.'

*** عدالت با تعارف و با حرف درست نمی شود (سال 88)

'البته عدالت در قوه قضاییه آسان به دست نمی‏آید. همین زیرساختهایی كه جناب آقای شاهرودی اشاره كردند، همه‏ اینها لازم است. این سیاستگذاری‏ها - كه خود این سیاستگذاری یك زیرساخت نرم‏افزاری است - انتخاب سیاست های خوب، سامانه‏های سخت‏افزاری‏ای كه در قوه به وجود آمده است یا شروع كرده‏اند به اینكه آنها را به وجود بیاورند، همه لازم است. یعنی عدالت در یك مجموعه‏ كلان مثل قوه‏ قضاییه‏ای كه بناست یك كشور بزرگ را با جمعیت هفتاد میلیونی، در بخش قضایی اداره كند، با تعارف و با حرف درست نمی شود؛ همین مقدمات را لازم دارد، همین زیرساخت ها را لازم دارد. بنابراین آنچه كه در زمینه‏ این زیرساختها - چه نرم‏افزاری، چه سخت‏افزاری - انجام گرفته است، ارزشمند است؛ باید قدر اینها را دانست و ان‏شاءالله این سیاستها به همین شكلِ درست ادامه هم پیدا بكند. و واقعا لازم است كه من هم از شخص ایشان، هم - همان طور كه ایشان گفتند - از مدیران ارشد قوه قضاییه در بخش های مختلف كه زحمات زیادی كشیده‏اند و جای قدردانی دارد، تشكر كنم.'

*** عدم دخالت حب و بغضها و جریان‌سازی‌های سیاسی از الزامات دستگاه قضا است (سال 89)

'یكی از چیزهایی كه در مجموعه‌ قوه قضاییه لازم است، عبارت است از عدم دخالت حب و بغضها و جریان‌سازی‌های سیاسی در درون قوه قضاییه. یكی از خطرات بزرگ همین است كه جوسازی‌های سیاسی اثر بگذارد بر روی مجرای صحیح قضاوت، و بر روی ذهن قاضی، و بر روی ذهن بازپرس، و مجموعه‌ چرخه‌ رسیدگی به پرونده‌ها. خوب، جوسازی سیاسی می شود، روزنامه می نویسد، رادیوهای بیگانه می گویند، دشمن می گوید، جناح های مختلف حرف می زنند؛ اینها نباید اثر بگذارند. یكی از مشكل‌ترین كارهای قوه‌ قضاییه این است كه تحت‌تأثیر جریان‌سازی‌ها قرار نگیرد'

*** انتقاد از برخی القای تشكیك‌ها در اقدامات و گزارش‌های سه قوه (سال 90)

حضرت آیت الله خامنه ای در دیدار با مسوولان قضایی، اقتدار و اعتماد عمومی را دو ركن اصلی مورد نیاز قوه قضاییه برشمردند.

رهبر معظم انقلاب فرمودند: 'هرگونه اقدام و یا القاء تشكیك برای زیر سووال بردن فعالیت ها، گزارش ها و آمارهای مسوولان عالی سه قوه به ویژه قوه قضاییه، اقدامی نادرست، ضداعتماد عمومی و برخلاف مصالح كشور است و همه مسوولان، صاحبان تریبون ها و رسانه ها باید به این موضوع مهم كاملا توجه كنند.'

‌ایشان با اشاره به احتمال اشتباه در برخی گزارش ها و یا آمارها خاطرنشان كردند: نباید با تعمیم این موضوع و القای شبهه، اعتماد مردم را از بین برد.

** تاكید بر حفظ آبروی افراد

رهبر انقلاب اسلامی به موضوع رسانه ای كردن اتهامات نیز اشاره كردند و افزودند: متهم شدن به معنای مجرم بودن نیست، بنابراین هیچكس در قوه قضاییه و در خارج از این قوه و در رسانه ها حق ندارد تا زمانی كه جرمی ثابت نشده، آن را رسانه ای كند.

حضرت آیت الله خامنه ای با انتقاد از برخی فشارها به قوه قضاییه برای افشاگری، خاطرنشان كردند: هیچ لزومی به افشاگری وجود ندارد و هیچكس حق ریختن آبروی یك مسلمان را ندارد.

معظم له با تأكید بر اینكه در شرع فقط در مواردی خیلی خاص، اجازه انتشار مجازات و یا علنی شدن مشخصات شخص مجازات شونده، داده شده است، افزودند: حتی در مواردی كه جرم در دادگاه نیز اثبات می شود، نباید نام فرد مجرم علنی و رسانه ای شود زیرا خانواده وی تحت فشار قرار می گیرند و دچار مشكل می شوند.

اجتمام**9140**1569